home bouwwerken kroniek personeel overzicht materieel dienstregelingen internationaal verkeer sporenplannen fotocollecties kunst links over deze site
 

Vliegbasis Volkel is in de Tweede Wereldoorlog aangelegd door de Duitsers, ter bescherming tegen Engelse luchtaanvallen op het Ruhrgebied. Via een aftakking van het Duits lijntje werd munitie en brandstof aangevoerd. Deze aftakking (Volkel II) begon 500 meter voorbij Halte Zeeland.

Munitietreinen die gelost werden waren kwetsbaar voor luchtaanvallen. Vandaar dat er camouflagemuren gebouwd werden: aan beide zijden van het spoor stonden hoge stenen muren, waar een doek overheen gespannen werd, zodat er munitietreinen onder konden staan en het geheel precies op een boerderij leek(1).

In de nadagen van de oorlog is het vliegveld nog door de geallieerden gebruikt als vliegbasis voor hun offensief tegen de Duitsers, maar toen het front verder Duitsland in kwam te liggen werd het vliegveld verlaten. Uiteindelijk werd de vliegbasis door de Nederlandse luchtmacht in gebruik genomen en wordt door hen nog steeds gebruikt.

Op 23 mei 1954 stopte het goederenvervoer tussen Volkel II en Mill(2, p246) en werd Volkel II in elk geval tot 29-9-1969 bediend vanuit Uden(3). Pas in 1978 werd het spoor opgebroken(4, p55), omdat men in de Koude Oorlog de luchtmachtbasis per trein bereikbaar wilde houden(2, p246).

De aftakking Volkel II is heden ten dage nog goed te herkennen in het landschap (foto). Van een vijftal camouflagestellages is de fundering nog aanwezig, en van eentje is een gedeeltelijke reconstructie geplaatst (foto). Ook is er een informatiebord geplaatst.

Foto's en afbeeldingen bij Vliegbasis Volkel II

Aftakking Volkel II
Aftakking Volkel II
2013, km 30,590
Aftakking Volkel II

Aftakking Volkel II

We staan op het Duits lijntje en kijken richting Duitsland. De bomenrij aan de rechterkant is de vroegere aftakking naar vliegveld Volkel en is nog goed te herkennen, al ligt er nu een klinkerweg.
Rechts van het gat in de bomenrij is een poort van het vliegveld.
De naam van deze aftakking was Volkel II.
Aftakking Volkel II, 2013, km 30,590 kaart bron: Eigen collectie
Reconstructie munitiecamouflage
Reconstructie munitiecamouflage
2013, km 30,700
Reconstructie munitiecamouflage

Reconstructie munitiecamouflage

Een gedeeltelijke reconstructie van een muur nabij Vliegveld Volkel, die diende om munitietreinen te camoufleren. Over de stenen murgen werden doeken gespannen; de metalen staanders geven de hoogte van de muren aan.
Reconstructie munitiecamouflage, 2013, km 30,700 kaart bron: Eigen collectie
Vliegbasis Volkel II, 1940 - 1978, km 30,590 kaart

Kroniek van Vliegbasis Volkel II

toon alles/scroll
9 november 1872
Traject Uden - Mill gereed; proefrit door Kerstens en Voorhoeve(6, e16-11-1872)
Station Uden - Station Mill
15 juli 1873
Opening traject Boxtel - Goch(2, p31)
Station Boxtel - Station Goch
1 september 1873
Opening Boxtel - Goch voor goederenvervoer(7)
Station Boxtel - Station Goch
15 mei 1881
Mailtreinen Vlissingen - Hamburg/Berlijn over het Duits lijntje(8, p38)
Station Boxtel - Station Wesel
25 maart 1885
Tweede mailtreinpaar Vlissingen - Berlijn ingesteld: nachttreinen(9, p88)
Station Boxtel - Station Wesel
1 juni 1888
Mailtreinen Vlissingen - Berlijn verdwijnen van het Duits lijntje(8, p40)
Station Boxtel - Station Wesel
24 december 1890
Ongeval: wagon onstpoort(10, e24-1-1891)
Wachtpost 28 - Wachtpost 32
23 januari 1891
Ongeval: 3 wagens ontspoort; niemand gewond(10, e24-1-1891)
Wachtpost 28 - Wachtpost 32
1 december 1892
Mailtreinen Vlissingen - Berlijn terug op het Duits lijntje; NBDS-locomotieven rijden tot Haltern/Oberhausen(8, p41)
Station Boxtel - Station Wesel
1 juni 1897
Mailtreinen Vlissingen - Zuid-Duitsland over het Duits lijntje(11, p69)
Station Boxtel - Station Wesel
1903
Koopliedentrein Antwerpen - Hamburg ingesteld; met restauratiewagon(8, p48)
Station Boxtel - Station Wesel
1 december 1903
Aanleg dubbelspoor Boxtel - Mill voltooid(12, e7-9-1939)
Station Boxtel - Station Mill
1904
Slaapwagons CIWL toegevoegd aan mailtreinen Vlissingen - Hamburg(13, p165)
Station Boxtel - Station Wesel
1905
Begrinting Boxtel - Mill(14, p203)
Station Boxtel - Station Mill
1905
Slaapwagons CIWL toegevoegd aan mailtreinen Vlissingen - Berlijn(13, p165)
Station Boxtel - Station Wesel
1905
Restauratiewagon in koopliedentrein Antwerpen - Hamburg opgeheven(8, p48)
Station Boxtel - Station Wesel
1907
Slaapwagons CIWL toegevoegd aan mailtreinen Vlissingen - München(13, p165)
Station Boxtel - Station Wesel
1908
Slaapwagons CIWL toegevoegd aan mailtreinen Vlissingen - Dresden(13, p165)
Station Boxtel - Station Wesel
december 1908
Ingebruikname eerste blauwe brabander: loc 30(2, p268)
Station Boxtel - Station Wesel
1914
Eerste Wereldoorlog: koopliedentrein Antwerpen - Hamburg opgeheven(8, p49)
Station Boxtel - Station Wesel
4 augustus 1914
Eerste Wereldoorlog: extra treinen met uitgewezenen, waaronder Essen - Boxtel - Goch met uitgewezen Duits gezantschap(8, p46)
Station Boxtel - Station Goch
5 augustus 1914
Eerste Wereldoorlog: mailtreinen Vlissingen - Hamburg/Berlijn stilgelegd(8, p47)
Station Boxtel - Station Wesel
1 november 1914
Mailtrein Vlissingen - Goch ingevoerd(8, p47)
Station Boxtel - Station Goch
1 februari 1917
Bootdienst gestaakt ivm duikbotenoorlog; mailtrein Vlissingen - Goch opgeheven(8, p47)
Station Boxtel - Station Goch
9 augustus 1918
Invoer steenkool hervat; elke dag een trein(15, e09-08-1918)
Station Boxtel - Station Wesel
1 juni 1919
Overname exploitatie door de Staatsspoorwegen(2, p194)
Station Boxtel - Station Wesel
25 oktober 1920
Mailtreinen Vlissingen - Berlijn/Frankfurt aM ingevoerd(8, p48)
Station Boxtel - Station Wesel
1922
J.M. Voorhoeve, oud president-directeur NBDS, overleden te Rotterdam(8, p52)
Station Boxtel - Station Wesel
15 november 1922
NBDS failliet(2, p195)
Station Boxtel - Station Wesel
1 juni 1923
Mailtreinen Vlissingen - Hamburg/Berlijn/Leipzig ingesteld(8, p48)
Station Boxtel - Station Wesel
7 oktober 1923
Bezetting Ruhrgebied; mailtreinen verplaatst naar Arnhem - Bentheim(8, p48)
Station Boxtel - Station Wesel
1 augustus 1924
Hele traject gedregadeerd tot lokaalspoorlijn; opheffing wachtposten; maximumsnelheid 60km/u(2, p198)
Station Boxtel - Station Xanten
1929
Opbraak dubbelspoor Liempde - Kruispunt Beugen naar enkelspoor(2, p198)
Halte Liempde / wachtpost 4 - Halte Kruispunt Beugen
31 augustus 1939
Stillegging Boxtel - Hassum voor reizigersvervoer ivm mobilisatie(16, p22)
Station Boxtel - Station Hassum
januari 1940
Toestemming opheffing overwegbewaking 12 wachtposten, waaronder wachtpost 22(17, e6-1-1940)
Wachtpost 22 - Wachtpost 46
3 april 1940
Extratrein Vlissingen - 's Hertogenbosch - Kruispunt Beugen voor terugkerende militaire verlofgangers (trein leeg door naar Gennep)(16, p29)
Station Boxtel - Station Gennep
10 april 1940
Beperking personenvervoer Boxtel - Gennep (twee treinparen per dag)(16, p401)
Station Boxtel - Station Gennep
10 mei 1940
Inval Duitse pantsertrein(2, p222)
Halte Zeeland / wachtpost 30 - Station Gennep
10 mei 1940
Duitse inval; stillegging treinverkeer Boxtel - Hassum
Station Boxtel - Station Hassum
25 mei 1940
Inlegging bevoorradingsroute naar Belgisch front (Goch - Boxtel - Roosendaal - Antwerpen); enige tot 29 mei(16, p75)
Station Boxtel - Station Goch
10 juni 1940
Hervatting personenvervoer Boxtel - Gennep met bussen (aanvullingsblad 6; datum te vroeg)(16, p90)
Station Boxtel - Station Gennep
12 augustus 1940
Aanvang battle of Britain: circa 100 Wehrmachttreinen per dag over Duits lijntje(16, p94)
Station Boxtel - Station Goch
24 november 1940
Hervatting personenvervoer Boxtel - Gennep(18)
Station Boxtel - Station Gennep
15 februari 1941
Luchtaanval: Blauwe Brabander NS-3508 raakt beschadigd in Vlissingen(16, p160)
Station Boxtel - Station Wesel
9 april 1943
Gennepse Joden nemen de trein naar Kamp Vught(19)
Station Boxtel - Station Gennep
7 juli 1944
Aanvang algemene spoorwegstaking(16, p168)
Station Boxtel - Station Gennep
1 september 1944
Omleiding: DmW 162 rijdt via Boxtel - Goch vanwege versperringen Eindhoven - Venlo en Venray - Venlo(16, p467)
Station Boxtel - Station Goch
5 september 1944
Ontruiming kamp Vught: deportatie 2221 gevangenen in een goederentrein over Boxtel - Gennep17.6(20, p78)
Station Boxtel - Station Goch
6 september 1944
Militaire trein met Duits materiaal en manschappen via Gennep - Boxtel(16, p316)
Station Boxtel - Station Gennep
7 september 1944
Represailles aangekondigd door Duitsers bij verdere sabotage: 1/10 man, 1/50 vrouw en 1/100 kind per inwoner; besluit staking sabotages(16, p313)
Station Boxtel - Station Gennep
12 september 1944
Stoompersonenverkeer stilgelegd met uitzondering van Gennep - Goch(16, p319)
Station Boxtel - Station Goch
16 september 1944
Stillegging personenvervoer op zondagen(16, p321)
Station Boxtel - Station Goch
17 september 1944
Uitbraak algemene spoorwegstaking (17:45)(16, p333)
Station Boxtel - Station Gennep
7 januari 1946
Hervatting personenvervoer Uden - Mill(2, p244)
Station Uden - Station Mill
25 februari 1946
Stillegging personenvervoer Veghel - Mill(2, p244)
Station Veghel - Station Mill
23 mei 1954
Stillegging goederenvervoer Mill - vliegbasis Volkel(2, p246)
Vliegbasis Volkel II - Station Mill
4 oktober 1959
Stillegging goederenvervoer Uden - vliegbasis Volkel(2, p246)
Station Uden - Vliegbasis Volkel II
19 februari 1966
Eerste carnavalstrein "Leutexpress"/"Oranjeboomexpress" Boxtel - Gennep - Boxtel
Station Boxtel - Station Gennep
22 januari 1972
Tweede carnavalstrein "Heineken Leutexpress" Boxtel - Maasbrug - Boxtel(21)
Station Boxtel - Maasbrug
1978
Opbraak spoor industrieterrein Uden - Kruispunt Beugen(22, p55)
Industrieterrein Uden - Halte Kruispunt Beugen

Bronvermelding

1Carla Jacobs, bezoekerscentrum De Steltenberg
2Vincent Freriks, Hans Schlieper: De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij, De Vlissinger Postroute. ISBN 9789071513657, pagina's 31, 194, 195, 198, 222, 244, 246, 268
3Het Utrechts Archief, stuk t917i127
4Knooppunt van vier sporen, De spoorweggeschiedenis van Boxtel tussen 1860 en 2000, Gied Segers - Jos Mandos, pagina 55
5Eigen collectie
6Venloosch weekblad, editie 16-11-1872
7Gedenkschrift Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij en Spoormonument Lok 94 te Gennep, Wiel van Dinther
8150 jaar op de rails, NVBS, H.G. Hesselink, pagina's 38, 40, 41, 46, 47, 48, 49, 52
9Hans Schlieper, Vincent Freriks: Die Nordbrabant-Deutsche Eisenbahn: Boxteler Bahn. ISBN 9783937189796, pagina 88
10De Echo, editie 24-1-1891
11Gennep en de Noord-Brabants Duitse Spoorweg mij. - Een brok oude spoorwegromantiek, H.J. Donker, pagina 69
12De Tijd, editie 7-9-1939
13Jürgen Becks, Stefan Ebenfeld: Eisenbahnen am Niederrhein. ISBN 3924380759, pagina 165
14Wiel van Dinther: Noord-Brabantsch-Duitsche-Spoorweg-Maatschappij en Gennep. ISBN 9789070336707, pagina 203
15Rotterdamsch Nieuwsblad, editie 09-08-1918
16C. Huurman: Het Spoorwegbedrijf In Oorlogstijd, 1939-'45. ISBN 9789071513404, pagina's 22, 29, 75, 90, 94, 160, 168, 313, 316, 319, 321, 333, 401, 467
17Boxmeers Weekblad, editie 6-1-1940
18Dienstregelingencollectie Jan Peijnenburg
19En toen waren ze weg - Jodenvervolging in een Noord-Limburgs stadje. Harrie-Jan Metselaars
20Klein in een wereldoorlog, Gerard van Asseldonk e.a., pagina 78
21gennep.news, -
22Gied Segers, Jos Mandos: Knooppunt van vier sporen: de spoorweggeschiedenis van Boxtel tussen 1860 en 2000. ISBN 9789080444638, pagina 55